Lúc đầu ta thồ tạ tư, tạ rưỡi đường đồng bằng. Càng lên cao, càng khó, mức thồ càng cao. Tướng Na-va nói: Việt Minh đưa lên đây 21 cân gạo thì ăn mất 20, 150 cân thì ăn gần hết, sao lại tiếp tế dài ngày được. Tướng Giáp nhất mực không thắng nổi Pháp. Từ “đánh nhanh, thắng nhanh” (hai ngày ba đêm) sang “đánh chắc, tiến chắc” (55 hôm sớm) vấn đề hậu cần trở thành vô cùng quan trọng, khó khăn chồng chất khó khăn. Không phải tướng Giáp không tính đến sức mạnh từng công dân cộng lại, phát triển theo cấp số nhân, điều mà tướng Na-va không sao tính nổi. Đoàn xe đạp thồ của dân công hỏa tuyến trong Chiến dịch Điện Biên Phủ. Ảnh tư liệu Bác Hồ căn dặn cán bộ dân công: “Người đội trưởng, người chính trị viên phải là người anh, người chị, người bạn của chiến sĩ. Cán bộ
Phi cơ địch suốt đêm ngày oanh tạc các đường tiếp tế trọng tâm, Pha Đin và Lũng Lô là hai cửa tử, hằng ngày nhận 30 tấn bom B26 và B24 “săn sóc” xe thồ và dân công, không ngơi lúc nào. Mặc ăn đói, sốt rét, đoàn xe thồ vẫn lạc quan yêu đời. Máu quyện với mồ hôi, mưa đằm đìa miên man. Mưa không cơn, không gió, không ngày, không đêm. Lúc nào trên người cũng có ba ni-lông, một che người, hai che hàng. Dân thị xã Thanh Hóa ngày đó ý hợp tâm đầu: “Ở đời muôn sự của chung/ Hơn nhau một tiếng anh hùng mà thôi”. Sau này đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa Lê Văn Tu trên Báo Quân đội nhân dân xác nhận chiếc xe thồ đã đích thực làm lên công trạng, thực sự đem lại vẻ vang cho tỉnh Thanh Hóa, hậu phương lớn của Chiến dịch Trần Đình (Điện Biên Phủ). Ngày 6/3/1954, Tướng Đờ-cát gửi thư cho Võ Đại tướng: “Gửi Đại tướng Võ Nguyên Giáp Nghe tin ngài mang nhiều sư đoàn lên đây giao chiến và định đem quân vào ăn tết ở Điện Biên Phủ, chúng tôi sẵn sàng đón tiếp ngài. Đờ-cát Chỉ huy G.O.N.O”. Sau đó, ngày 6/4/1954 Đờ-cát lại than thở: “Nhảy dù xuống Điện Biên mà không giao thông với Lào, không chiếm được rừng núi xung quanh, thì có khác gì nhảy vào một chỗ chờ chết”… Quan năm Lơ-mơ-ni-ê, cánh tay phải của Đờ-cát kết luận: Đó là một sự ngu ngốc lớn! Đúng là những chiếc xe thồ ở Điện Biên đã góp phần không nhỏ vào thắng lợi Điện Biên Phủ. Bảo Anh (St) |