Quanh năm nặng nhọc bôn ba chỉ để ba ngày tết nhà cửa sang cả, mâm cao cỗ đầy là điều cha tôi thường nói mỗi dịp tết về. Dẫu năm đó gia đình buôn bán lờ lãi ra sao, người cũng gác lại vào 22 âm lịch, chuẩn bị tiễn táo quân và sắm sanh đón tết. Bên cạnh thú chơi hoa cảnh, đào phai, cha tôi còn để tâm săn sóc menu ngày tết.
Cha thường cùng mẹ chọn thức ngon, lên danh mục món ăn cho những dịp cúng giỗ, ngày lễ tết. Cha cũng thường tự tay gói bánh chưng, xào thịt gói giò... Còn khéo hơn các cô, các dì. Sau này mấy anh em tôi có học theo nhưng mấy mươi năm rồi thủ túc vẫn vụng, chẳng khéo được như thế.
Đối với chuyện ăn uống, cha không cầu cao lương mỹ vị nhưng ngặt nghèo chuyện lễ thức và hương sắc. Người thường bảo: “Mâm cỗ ngày tết là tấm lòng con cháu điển tích cả năm dâng lên tổ tông, phải ngon con mắt và vừa miệng ăn. Những buổi cúng gia tiên, cha thường vào bếp cùng mẹ, tự tay sắp xếp những món đã nấu thành bức tranh hài hòa màu sắc. Tết đến, màu đỏ luôn là chủ đạo của mâm cỗ: khi thì đĩa xôi gấc đỏ tươi ở trọng điểm hoặc canh sườn nấu kỳ tử đặt cạnh bánh chưng xanh. Tiếp đến là màu vàng của xôi đỗ, nem rán rồi màu nâu của canh măng, đậu phộng rang phủ trên đĩa nộm ngũ sắc. Màu xanh của rau thơm, thức xào được xếp ở vòng ngoài. Mâm cỗ trên bàn thờ khi nhãi con bảy màu như bình hoa trên bàn, khi thì thanh lịch như chậu thủy tiên mới nở chỉ thủy chung có đất (màu nâu) trời (màu xanh) và hồng nhan ở giữa (màu hồng). Mỗi lần chủ điểm mỗi khác, khiến chúng tôi vừa thú vị vừa thấy nản chí vì khó mà học theo được.
Đến nay, những món ăn ngày tết không còn là của lạ và quý báu như xưa, nhưng cảm giác phấn khởi chờ xem cha hô thất sắc màu trên mâm cỗ tết vẫn khiến tôi bổi hổi. Trong tâm trí tôi, những ngày ấy cha trở thành họa sư tô điểm cho những món giản dị trở thành lung linh đẹp mắt, khiến tết của gia đình bình dân trở thành thi vị và sang cả.
Tết hiện giờ đa sắc hơn xưa nhiều, thức ăn cũng phong phú với đủ mỹ vị Tây Tàu, nhưng lễ nghi có phần giản lược hơn. Những bức tranh vẽ bằng sắc màu ẩm thực với tấm lòng chỉn chu như cha tôi ngày trước, có nhẽ chỉ còn trong ký ức.
Dạ Thương
|
