Người bệnh cần biết rằng, các bài thuốc dân gian chỉ là kinh nghiệm chữa bệnh của một nhóm người hay một khu vực dân cư nào đó
Bản thân cây gạo trong đông y cũng chỉ là một vị thuốc thường nhật, thì liệu tầm gửi ký sinh trên nó, sống bằng những dưỡng chất hút từ nó có thể thành thuốc quý được không? Có thể trong tự nhiên rất ít gặp tầm gởi cây gạo nên người ta bán nó với giá đắt đỏ hơn những loại dễ tìm khác và để người bệnh tin mua, họ phải đồn thổi lên thành “thuốc tiên”.
000 loài cây thân gỗ, phần nhiều trong số đó là các cây ký sinh. Cần thêm nghiên cứu khoa học Một số tài liệu y khoa cựu truyền được viết bởi nhiều nhà chuyên môn đầu ngành dược liệu của Việt Nam như GS. Nếu muốn được y học sử dụng như một loại thuốc phổ biến, phải có sự nghiên cứu tiếp theo đúng quy trình khoa học, thí điểm lâm sàng để làm rõ những vấn đề: Có tác dụng chữa bệnh không? Liều dùng và cách uống ra sao? chừng độ an toàn thế nào?
Mỗi loài một công dụng chùm gửi (tằm gửi, chùm gửi…) có danh pháp khoa học Loranthaceae, là một họ thực vật có hoa, chứa 68 – 77 chi và 950 – 1. Dùng chữa các chứng bệnh về gan, thận, xương khớp, áp huyết, mỡ máu. TS Võ Văn Chi… cho biết trong các loại tầm gửi ký sinh, chỉ có tầm gửi cây dâu là được dùng làm thuốc với tên gọi tang ký sinh, chứa một loại glucosid có công dụng bổ can thận, mạnh gân xương, an thai, xuống sữa… Tuy nhiên, vì hám lợi trên thị trường đông dược hiện có nhiều nơi bán tang ký sinh trộn lẫn cả các loại tầm gửi khác, gây hiểm cho người bệnh.
Không được dùng tầm gởi mọc trên các loài cây độc. Không có thông tin về tầm gởi cây gạo trong những sách y học cựu truyền là tài liệu giảng dạy và thực hành lâm sàng như Dược điển Việt Nam, Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam… Theo kinh nghiệm dân gian đã được một số tài liệu không chính thức ghi nhận, tầm gởi cây gạo không độc, có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa, lợi tiểu, có tính mát.
Tùy cây chủ mà tầm gởi ký sinh cho ra các vị thuốc khác nhau. Trừ ba loài sinh sống trên mặt đất: Nuytsia floribunda, Atkinsonia ligustrina, Gaiadendron punctatum, còn lại đều có cách mọc và phát triển trên các cây khác, bằng những rễ mút cắm sâu hút nhựa của cây chủ mặc dù chúng cũng có lá xanh để có thể tự quang hợp. ; Tầm gởi cây chanh chữa ho… Cách dùng thường là chặt lấy cây chùm gửi, bỏ lá sâu, tạp chất, cắt ngắn, phơi khô trong bóng râm, có thể tẩm rượu, sao qua
Ảnh: Trung Mỹ chùm gửi ký sinh có nhiều loại, có loại chỉ sống được trên một loài cây chủ, có loại sống được trên nhiều cây chủ.
Trước khi có sự xác minh của khoa học, để tránh những tác dụng ngoài mong muốn, người dân không nên tùy tiện uống tầm gởi cây gạo, vì ngay cả thuốc chế biến từ cây cỏ trong thiên nhiên cũng tiềm ẩn nguy cơ tai biến, ngộ độc. Với giá bán gần 1,2 triệu đồng/kg tầm gửi cây gạo đã sơ chế khô, không ít người đang làm giàu bằng loại “thần dược” này, và cũng nhiều người đang nuôi ảo vọng khỏi bệnh hiểm nghèo từ tầm gởi cây gạo.
Bảo quản nơi khô mát, tránh mốc. Tầm gởi cây gạo đã sơ chế, có giá bạc triệu. ; Tầm gởi cây bưởi dùng chữa các bệnh khớp, ăn uống khó tiêu…; tầm gửi cây na (mãng cầu ta), cây mít chữa sốt rét…; tầm gởi cây xoan chữa kiết lỵ, táo bón. Ngoại giả, trên cùng một cây chủ, có thể có nhiều loài mọc ký sinh như tầm gởi cây dâu gồm: Loranthus parasiticus, Loranthus gracilifolia… Vì có nhiều loại, tầm gởi sống ký sinh trên các cây khác nhau sẽ cho các vị thuốc khác nhau: một số bài thuốc dân gian sử dụng chùm gửi cây dâu trị các chứng đau nhức xương cốt, lợi sữa, an thai.
