Vì cuộc sống cũng cần đến những niềm vui. Cứ lật trang báo, hay bước ra đường là thấy: Tiếng Việt đang bị tàn phá đến lệch lạc và quái gở. Rồi cũng theo cái “mốt” ấy, có một nhà báo tài danh cũng đã viết bài và “giật” cái tít to đùng trên một tờ báo trải qua: “Mốt mùa hè - HÀ NỘI VÁY…” Ngay cả những tác phẩm từng đoạt giải văn chương, có nhà thơ còn viết: “Chiều nay, em nhận được bức ấu thơ anh”.
Không ít cuốn vừa ra đời đã được tái bản liên tục, như Kí ức vụn của Nguyễn Quang lập, Tớ là Dâu của Joe, mà tôi và nhiều độc giả đã viết bài giới thiệu và không tiếc lời ca ngợi. Chỗ này “Sài Gòn răng”.
Giữ giàng sự thuần khiết của tiếng Việt là công việc của toàn từng lớp, của tuốt luốt mọi nhà, mọi người, chứ không còn là chuyện riêng của các nhà văn hay các thầy cô giáo. Blog là một trong những loại hình báo mạng được nhiều người tìm đọc. Hiện tượng ngôn ngữ chát “xâm nhập” vào học đường, học trò càng ngày càng lạm dụng kiểu viết, kiểu dùng từ như vậy khiến nhiều đay đả Ngữ văn như tôi thực thụ thấy lo ngại.
Nghĩ mà buồn lắm thay!/. Ông cụ gọi là “ Phố Phái” , chứ có nói và viết là “ Phái Phố” đâu. Nhiều trang Blog rất hay. Giàu chất nhân văn và lượng thông báo.
Nói như ai đó đã nói: “tuốt luốt mọi dòng sông đều chảy!” Đó là chuyện thông thường. Hiện buồn thay, hầu như rất ít người quan hoài đến điều này. Hoan nghênh cô giáo Nguyễn Thanh Mai và Toà soạn tập san Văn học và Tuổi trẻ. Chúng ta có báo hình, rất nhiều báo hình, rồi báo nói, báo giấy.
Chưa bao giờ Tiếng Việt bị tàn phá tàn bạo như giờ. Việc gióng lên tiếng chuông báo động như vậy là rất cần thiết. Ngay cả những thi sĩ, nhạc sĩ lừng danh cũng còn gọi “Hà Nội phố”, “Em ơi Hà Nội phố…”. Vui vì cuộc sống phong phú quá. Và rồi cũng đã dần dần hình thành một dòng văn học Blog. Để định danh mảng sáng tác đặc sắc này của hoạ sĩ tài danh, cụ Nguyễn Tuân gọi là “ Phố Phái”.
Ta hãy ngước nhìn khắp các khu phố kia. Thơ Trần đại đăng khoa bị "phù phép": Con voi đã chui lọt lỗ kim luận bàn về phản hồi với bài viết của thi sĩ Trần Đăng Khoa bàn luận với nhà thơ Trần đại đăng khoa và độc giả Trần đại đăng khoa: Một công trình khoa học có nhầm lẫn tệ hại Trần đại đăng khoa: Đề văn mở, đề cao tính nhân bản Trần Đăng Khoa: Quốc hội đã phát đi một tín hiệu xanh.
Mà giai thoại thì có thể là thật, có thể là bịa. Thế rồi, đến một lúc nào đó, bình tâm nhìn lại, ta bỗng giật thột. Câu chuyện trên cố nhiên là giai thoại. Chuyện các em bắt chước văn phong Blog, hay tiếng nói trò chuyện bình thường là điều dễ hiểu.
Chúng ta là dân Việt, ăn cơm Việt, ở nhà Việt, tắm trong nền giáo dục, văn hoá Việt, hít thở bầu khí quyển Việt, mà nói lại như Tây, mà Tây khờ khạo, Tây ngọng, Tây “không thõi” tiếng Việt. Những tác giả đoạt giải Nobel, những tác phẩm vừa gây được tiếng vang trên văn đàn thế giới thì tức khắc cũng đã xuất hiện ở Việt Nam với nhiều bản dịch khác nhau ở nhiều nhà xuất bản khác nhau. Những lời lăng xê, những tấm biển hiệu đã được các cơ quan chức năng của đô thị giám định.
Trong lĩnh vực báo chí cũng rất phong phú và đa dạng. Người ta kể rằng, thời chiến tranh phá hoại ác liệt, Mĩ ném bom B52 rải thảm huỷ diệt Hà Nội, cụ Nguyễn Lân chạy ra hầm trú ẩn công cộng của khu phố, nhưng lại thấy trên nóc hầm, người ta viết một câu sai chính tả: “Hầm chú ẩn”. Người viết cứ viết “văng mạng”, lại không có sự “biên tập”, thẩm tra, cứ hồn nhiên và vô tư xả lên thinh không, biến không ít trang báo mạng thành những “bãi rác” khổng lồ, làm ô nhiễm bầu khí quyển trong lành của thời hội nhập và mở cửa.
Rồi chỗ nọ “Sài Gòn ngân hàng”… Rồi còn hàng trăm biển, nhãn tương tự. Riêng loại hình báo giấy, chúng ta có trên 800 đầu báo. Đặc biệt là tiếng Việt. Có người lại thấy vui vui.
Ta vẫn thường quan tâm đến nạn phá rừng, phá môi trường thọ thái. Ta hãy đáo qua quán nhậu sẽ thấy: “ Phan Đình Giót đi!”, “ Bắc Kạn nhé!”, “Được! Bao nhiêu cũng được. Ấy là chưa kể báo mạng, rồi còn ngút ngàn những trang Blog cá nhân.
Cả một rừng Blog. Tớ sẵn sàng lí chiều chiều!””Xin nâng chén chúc hạ các đồng chí chưa bị Nghĩa Lộ”.
Vậy căn nguyên của thực tại này là do đâu? Làm thế nào để ngăn chặn, khắc phục, chữa được “căn bệnh” này cho các em?”. Nên, bài viết “tiếng nói chát, mốt hay sự lạm dụng?” của cô giáo Nguyễn dâu rượu in trên tạp chí Văn học và tuổi xanh , có thể xem là một quan điểm hay, một vấn đề rất đáng được lưu ý. Rồi những từ đậm màu sắc tiếng nói chát như “híc híc”, “ woa”, “oh gie”.
Rồi sẽ đến lúc các em không nói “Tôi ăn cơm”, mà sẽ là “Cơm đã được ăn bởi tôi”. Bình dị đến nỗi chẳng ai còn chú ý đến nữa. Hóm. Có em còn cho đó là “mốt của tuổi teen”, nếu bạn nào không nói, viết thế sẽ bị cho là “nhà quê”. Thế thì trách chi những trang báo hoang? Trong nhiều trang Blog, tiếng Việt bị bóp nặn đến biến dạng, chỉ với một mục đích nhằm để tiêu khiển, gây cười.
Xin bạn đọc lưu ý, đây là biển tiếng Việt, viết bằng chữ Việt, chứ không phải biển tiếng nước ngoài, viết bằng chữ nước ngoài. Vui thì được.
Cái được gọi là “tệ nạn” này vẫn đang diễn ra hàng ngày, nhìn đâu ta cũng thấy, quen thuộc đến bình dị. Tôi chợt nhớ Nhà giáo quần chúng Nguyễn Lân.
Nhưng khi biến những trò tinh nghịch tếu nhộn ấy thành văn bản, thành ngôn ngữ chính quy thì lại không hề thường ngày một tí nào. Những tác phẩm được coi là văn học mẫu mực mà còn thế. Rồi lại một thi sĩ nức danh khác bộc lộ những người phụ nữ nông thôn: “Người em được quấn bởi tấm áo bông dày”.
Nhưng cũng không ít trang Blog vô bổ, nhăng, thậm chí là độc hại, bởi những thông báo sai lạc, thiếu nhã ý. Thậm chí còn vui nữa là đằng khác. Trước khi tạm biệt cõi đời, dù đang mang trọng bệnh, lại ở tuổi 97, ông cụ vẫn còn cặm cụi biên soạn bộ Đại Từ điển Tiếng Việt dành cho lớp người sau. Thôi thì trách chi những anh nát rượu.
Có một sự thực hiển nhiên mà hầu như ai cũng thấy. Chỗ kia “Lẩu dê quán”.
Hóa ra có những điều tưởng như bình thường, lại không hề thường nhật một tí nào cả. Đời thường là vậy mà. Vui. Thế là ông cụ kiên quyết không vào: “Đây là hầm dành cho chú, mà tôi thì đã là bác, là ông rồi!”.
Náo nhiệt và tưng bừng quá. Nhiều trang Blog có giá trị đã được tuyển chọn rồi xuất bản thành những cuốn sách rất “ăn khách”. Nhưng có mấy ai chú ý đến bầu văn hóa đang bị ô nhiễm. Phải công nhận rằng, những năm gần đây, nhờ công cuộc đổi mới giang sơn, người dân Việt Nam, dù không biết ngoại ngữ cũng không hề lạc hậu. Cô giáo Nguyễn dâu giật thột thảng thốt: “Gần đây khi đọc, chấm bài văn của học sinh, tôi đã trực tính gặp phải hiện tượng các em dùng nhiều kí tự lạ, chữ tắt, dùng từ ngữ kiểu “số hoá”, kiểu thành ngữ láy vần vô nghĩa: “nhỏ như con thỏ”, “chán như con gián”.
Đùa thì được. Họa sĩ Bùi Xuân Phái có đặc tài vẽ phố cổ Hà Nội. Nhưng tấm lòng đau đáu của nhà giáo Nguyễn Lân với việc gìn giữ sự tinh khiết của tiếng Việt là điều có thật.
