Tuy nhiên, tham vọng hàng hải của Ấn Độ đang bị thách thức bởi thực tại rằng vị thế trên biển của nước này thường bị tranh chấp, thí dụ như ở Biển Đông
Lớn hơn ở Biển Đông. Đó là đảm bảo rằng, lập trường càng ngày càng rắn rỏi của Trung Quốc trong các cuộc tranh chấp hàng hải ở Biển Đông không tái diễn ở Ấn Độ Dương. Kiệt Linh - (theo Diplomat). Hải quân Ấn Độ. Diễn biến này cho thấy khả năng có thể xảy ra một kịch bản như nói ở trên.
Trung Quốc còn phản đối cả việc Ấn Độ trúng thầu khẩn hoang một lô dầu khí vốn thuộc chủ quyền không thể tranh luận của Việt Nam ở Biển Đông. Từ lần đầu tiên khai triển trên Biển Đông năm 2000, Hải quân Ấn Độ cũng bắt đầu tham gia vào nhiều chiến dịch hàng hải trổi ở khu vực, trong đó có các hoạt động cứu trợ thảm họa và nhân đạo, những cuộc tập trận chung và các chuyến ghé thăm cảng các nước.
Để bảo vệ các lợi ích hàng hải ngày càng quan yếu trên, chính phủ Ấn Độ đã đặt ra tham vọng lớn trong việc thiết lập một Lực lượng Hải quân mạnh cả về khả năng vươn xa, vươn rộng lẫn tính vững bền. Ngoài ra, hơn 70% nguồn nhập cảng dầu lửa vào Ấn Độ đi qua đường biển. Hải quân Ấn Độ đã hộ tống các tàu của Hải quân Mỹ đi qua Eo biển Malacca như một phần của Chiến dịch Bảo vệ Tự do năm 2002.
Hỗ trợ cho các ích hàng hải ngày một tăng của Ấn Độ ở Biển Đông là Bộ Chỉ huy Andaman và Nam Nicobar được thành lập ở ngay cửa ngõ của Eo biển Malacca năm 2001.
Tại sao Ấn Độ lại quan hoài đến Biển Đông như vậy. Mặc dù gần 55% hoạt động giao du thương nghiệp của Ấn Độ đi qua Eo biển Malacca nhưng một số nước vẫn đấu phản đối việc cường quốc Châu Á này đóng một vai trò trội ở Biển Đông. Trong số đó nổi lên là Trung Quốc. Ấn Độ coi trọng ích ở Biển Đông Bất chấp thực tiễn rằng Ấn Độ không chia sẻ một đường biên thuỳ biển tiếp giáp với Biển Đông nhưng các ích lợi hàng hải của nước này trong khu vực đã được thiết lập rất chắc.
Dù không công khai tuyên bố như Mỹ rằng các cuộc tranh chấp hàng hải ở Biển Đông có can dự đến “ích lợi quốc gia” nhưng New Delhi cũng lên tiếng ủng hộ lập trường của Mỹ trong việc kêu gọi độ một giải pháp hòa bình ở Biển Đông đồng thời bảo vệ và thúc đẩy tự do hàng hải ở khu vực biển chiến lược này.
Trong bối cảnh đó, sự hiện diện còn trong trứng nước của Hải quân Trung Quốc ở Ấn Độ Dương, trong đó có các chiến dịch chống cướp biển, vững chắc vấp phải sự hoài nghi. Hơn nữa, việc Trung Quốc tăng cường sự hiện diện của hải quân ở Ấn Độ Dương trước sau có thể dẫn đến việc nước này can thiệp vào các cuộc tranh chấp về đường biên giới trên biển giữa Ấn Độ với các nước hàng xóm gồm Pakistan, Bangladesh và Sri Lanka.
Điều này có thể được thấy rõ trong bản bẩm được đưa ra hồi tháng 7 năm 2011, trong đó nói về việc tàu của Hải quân Ấn Độ từng nhận được thông điệp qua hệ thống điện đàm từ Hải quân Trung Quốc đề nghị họ phải rời các khu vực tranh chấp ở Biển Đông.
Trên thực tại, Trung Quốc đã được phép dự vào hoạt động khai hoang đáy biển ở khu vực tây nam Ấn Độ Dương từ hồi tháng 7 năm 2011.
Bắc Kinh đã tỏ ra khó chịu trước sự hiện diện càng ngày càng tăng của Hải quân Ấn Độ ở trong khu vực. Vụ việc này minh chứng Ấn Độ Dương có thể là một “sân chơi” cạnh tranh mới giữa hai cường quốc Châu Á – Trung Quốc và Ấn Độ. Ấn Độ không phải là trường hợp ngoại lệ khi có đến 95% tổng giao tế hàng hóa thương mại và 75% giá trị bàn thảo thương mại bên ngoài của nước này được thực hiện ưng chuẩn đường biển.
Trong số này có vai trò nổi bật của Ấn Độ trong chiến dịch cứu trợ sau khi xảy ra thảm họa sóng thần khủng khiếp ở Châu Á năm 2004 và cơn bão thất kinh ở Myanmar năm 2008. Những sự kiện diễn ra gần đây ở Biển Đông có thể báo hiệu cho hành vi tiềm năng của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương trong mai sau, đặc biệt nếu Trung Quốc nâng việc bảo vệ các tuyến đường biển lên thành “một ích cốt lõi”, bằng với các ích chủ quyền trong việc giải quyết các cuộc tranh chấp đất liền và hàng hải cũng như việc tái thống nhất với Vùng lãnh thổ Đài Loan.
Ấn Độ cũng đã thắt chặt mối quan hệ hàng hải với nhiều nhà nước có tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông. Ấn Độ là nước có lực lượng hải quân lớn thứ 5 thế giới và đang ôm ấp kế hoạch xây dựng một lực lượng hải quân sở hữu tới hơn 160 tàu, trong đó có 3 tàu sân bay, vào năm 2022.
Có nhiều nguồn tin cho biết, một tàu lặn Ấn Độ và một đơn vị hải quân Trung Quốc từng có “cuộc chạm trán căng thẳng” gần Eo biển Bab-el-Mandeb ở Vịnh Aden hồi tháng 1 năm 2009.
Lo ngại viễn cảnh này, New Delhi buộc phải can dự vào Biển Đông để có thể ngăn chặn trước kịch bản những hành vi cứng rắn, quyết liệt của Trung Quốc tái diễn ngay ở Ấn Độ Dương - nơi được coi là khu vực sân sau của Ấn Độ.
“Hàng hải Châu Á” đang nổi lên là một khu vực địa chính trị quan yếu khi các nhà nước Châu Á ngày càng phát triển và ngày càng dựa vào thương nghiệp trên biển.
Ngoài việc tiếp cận các nguồn năng lượng ở ngoài khơi và đảm bảo các tuyến đường hàng hải an toàn, tự do cho tàu thuyền của Ấn Độ qua Eo biển Malacca, cường quốc Châu Á còn có những lợi.
